Het is de vraag of het voor vermogensbeheerders straks nog wel loont om adviesklanten te bedienen. Met de strengere regels van MiFID II wordt deze vorm van dienstverlening wel erg duur, stelde expert Iris van de Looij onlangs tijdens een seminar bij Theodoor Gilissen.
Aan de groep zelfstandig vermogensbeheerder die bij het seminar op 15 november aanwezig was, ontlokte de uiteenzetting van de verregaande nieuwe eisen aan verslaglegging nu en dan een hartgrondige zucht. Toch zal niemand zich tegen het doel verzetten: beleggers meer bescherming bieden, plus efficiëntere en transparantere financiële markten in Europa bewerkstelligen. De toezichthouders krijgen daartoe meer macht, met de European Securities and Markets Authority (ESMA) – de nieuwe Europese oppertoezichthouder – voorop. Maar ook de AFM mag straks meer. Van de Looij: ‘Gaat er iets met de verkoop van een product mis of deugt het product zelf niet, dan kan de AFM eisen dat de informatie wordt aangepast of zij kan het product van de markt halen.’
Nu in actie komen
Actief lobbyende marktpartijen, verenigd in organisaties als European Finance Association, hebben onlangs voor elkaar gekregen dat de implementatie van MiFID II een jaar is uitgesteld, tot 1 januari 2018. Vrijwel alle technische standaarden die uit de nieuwe wetteksten zijn voortgevloeid zijn nu beschikbaar en worden doorvertaald in de eigen wetgeving van de Europese lidstaten. Van de Looij: ‘We weten waar we aan toe zijn. De juristen zijn klaar, nu is het aan de business. Er is geen excuus meer om niet in actie te komen.’
Onderzoeksplicht
Maar wat zijn de consequenties van de nieuwe regels voor de vermogensbeheerder? Enkele voorbeelden. Om te beginnen met de start van de klantrelatie: MiFID II breidt de onderzoeksplicht uit of beleggingen geschikt en passend zijn voor een klant. Voortaan zal de vermogensbeheerder niet alleen de kennis en ervaring van de beheer- en adviesklant moeten peilen, maar ook van de execution only-klant die zelfstandig in complexe producten belegt. En dat betekent eigenlijk alles buiten aandelen, obligaties, eenvoudige beleggingsfondsen en geldmarktfondsen. Hoe je die kennis en ervaring bij klanten toetst? Dat is aan de vermogensbeheerder om nader in te vullen. Een speelse aanpak hanteert bijvoorbeeld de Belgische private bank Puilaetco Dewaaij, die een animatiefilmpje maakte over gestructureerde beleggingsproducten, waarop een korte kennisquiz volgt.
Dit is geen grap
Meest ingrijpende aanpassing voor de business is dat voortaan bij elk beleggingsadvies een op de individuele klant toegesneden geschiktheidsverklaring moet worden opgesteld. Dat betekent dat elke switch een toelichting vergt waarom dat advies voor die klant passend is, inclusief een actuele kosten-batenanalyse. En dat geldt zelfs bij een houdenadvies, waarschuwt Van de Looij. ‘Dit is geen grap. Ik houd van advies, vooral van het contact met klanten die ook hun eigen ideeën inbrengen. Maar met MiFID II krijg je aan advies zoveel meer werk dan aan beheerklanten, dat het wel erg kostbaar wordt. De vraag is: kan het nog wel? Niet verwonderlijk dat veel grootbanken zo snel mogelijk van advies af willen.’ Voor de zelfstandig vermogensbeheerder die slechts enkele adviesklanten heeft, zou het volgens Van de Looij verstandig kunnen zijn om deze klanten een ander type dienstverlening aan te bieden.