Regeringen overal ter wereld hebben hun inspanningen opgevoerd om een steeds groter deel van de milieutechnologiemarkt in handen te krijgen.
De VS en Europa zijn verwikkeld in een strijd om de overmacht op het gebied van schone technologie. Beide introduceren nieuwe stimulansen om de eigen industrieën voor schone energie en klimaattechnologie te ontwikkelen, met voorstellen die biljoenen dollars aan nieuwe openbare en particuliere investeringen kunnen vrijmaken.
Een van de doelstellingen is om de technologieën van de volgende generatie betaalbaarder te maken en zo de duurzame transitie te versnellen.
Maar ook economisch staat er veel op het spel. De wereldwijde schone energiesector neemt een hoge vlucht. Ze is op weg om tegen 2030 de twee biljoen dollar te overschrijden.1
Om een voldoende groot deel van die markt in handen te krijgen, hebben de VS en Europa elk hun eigen toeleveringsketen voor zonnepanelen, windturbines, elektrische auto's en efficiënte batterijen uitgebouwd. Maar ze vechten niet alleen tegen elkaar.
Hun sterkste concurrent is China, dat met zijn genereuze subsidieprogramma van tien jaar de eerste plaats in de milieutechnologiesector heeft veroverd.
De VS voert de druk zeker op.
In augustus 2022 won de regering Biden de goedkeuring voor de baanbrekende Inflation Reduction Act (IRA), die 370 miljard dollar aan federale subsidies zal verstrekken voor elektrische voertuigen en andere schone technologieën en nieuwe stimulansen zal bieden om duurzame bedrijven en investeringen aan te trekken naar de Amerikaanse kusten. Dit is een aanvulling op een andere wetgeving van november 2021 die vergelijkbare milieumaatregelen bevatte.
In antwoord op deze aanval komt de Europese Unie met een plan dat ook honderden miljarden euro's in haar binnenlandse koolstofarme industrieën zal pompen om het aandeel van de productie te verhogen en investeringen aan te trekken.
Overheidsingrepen, zoals subsidies, kunnen de concurrentie belemmeren en marktverstoringen veroorzaken. Maar gerichte stimulansen als onderdeel van een strategisch industriebeleid – zoals het bereiken van netto-nul – kunnen helpen om de productiefaciliteiten te verbeteren, de kosten te verlagen en schaalvoordelen te realiseren.
Naar verwachting zullen alleen al de milieustimulansen in de IRA in de komende tien jaar leiden tot een cumulatieve kapitaalinvestering van ten minste vier biljoen dollar in groene energie-infrastructuur, zoals hernieuwbare energie, transmissie- en distributienetten, batterijen, waterstof en energie-efficiëntie.2
Een Europese versie van de IRA kan soortgelijke nieuwe investeringen genereren.3
Driedubbele klimaatimpact
Volgens Michael Gerrard, professor aan het Sabin Center for Climate Change aan de Columbia Law School, zijn de Amerikaanse maatregelen niets minder dan revolutionair voor zowel de koolstofvoetafdruk als de economie van het land.
"De Verenigde Staten zijn op weg naar een ongekende hernieuwbare transformatie", zegt hij. "Deze inspanningen moeten aanzienlijke voordelen opleveren."
Neem nu de emissies. Naar verwachting zal alleen al de IRA de uitstoot van broeikasgassen in de VS met ongeveer 40 procent verminderen ten opzichte van het niveau van 2005, waardoor het land dichter bij de doelstelling van Parijs komt. Ook wordt verwacht dat het de luchtvervuiling en vroegtijdige sterfte zal terugdringen en de gemiddelde energierekening van huishoudens zal verlagen.
De impact op de economie is moeilijk te overschatten. De verminderde luchtvervuiling zal naar verwachting meer dan 35.000 vroegtijdige sterfgevallen voorkomen in het decennium vanaf 2023. Ook zouden de oogsten toenemen, ter waarde van vier miljard dollar voor de Amerikaanse boeren, en zou het bbp in de komende acht jaar met ongeveer 0,86 procentpunten stijgen.4
De IRA komt op een cruciaal moment voor de Amerikaanse hernieuwbare energiesector. De groei van de binnenlandse schone elektriciteit begon namelijk te stagneren omdat de belastingkredieten die de groei van wind- en zonne-energie in het afgelopen decennium hadden gestimuleerd, begon af te lopen.
De wet voorziet in een verlenging van de fiscale stimulansen met tien jaar. Gerrard zegt dat de nieuwe groene wetgeving op langere termijn een belangrijke impuls is voor Amerikaanse fabrikanten van onderdelen en assemblages voor zonne- en windenergie, batterijen en elektrische voertuigen, en voor de verwerking van kritieke mineralen.
Tegelijkertijd, zo legt hij uit, belooft het nieuwe kansen te creëren in opkomende schone technologieën zoals waterstof, koolstofafvang en geothermische energie.
Europese reactie
Gealarmeerd door de agressieve aanpak van de VS proberen de Europese leiders in allerijl hun eigen groene succesprogramma op te stellen.
In het kader van het voorgestelde Green Deal Industrial Plan zal de EU ongeveer 250 miljard euro uit bestaande fondsen overhevelen naar de ontwikkeling van schone technologie op het land.
Het transitieplan is gebaseerd op vier pijlers – vereenvoudigde regelgeving, snellere toegang tot financiering, ontwikkeling van arbeidskrachten en bevordering van open handel – en zal naar verwachting tegen 2032 nieuwe investeringen genereren van ongeveer vier biljoen EUR, met kapitaal van zowel de overheid als de particuliere sector.
Hierin zullen de particulier gefinancierde investeringen in schone energie – waaronder hernieuwbare energie, transmissie- en distributienetten, batterijen en koolstofafvang en -opslag – naar verwachting in totaal ongeveer 2,4 biljoen EUR bedragen.5
Het halen van deze doelstellingen zal cruciaal zijn, niet alleen voor de klimaatdoelstellingen van de regio, maar ook voor de economische doelstellingen, aangezien de EU haar status als een van de toonaangevende innovatiehubs voor hernieuwbare energie wil behouden.
Groener en goedkoper
Hoe je het ook bekijkt, de IRA zal waarschijnlijk een gamechanger zijn voor enkele van de technologieën van de volgende generatie, waaronder niet alleen wind- en zonne-energie, maar ook batterijen en koolstofafvang en -opslag, die allemaal in minder dan tien jaar economisch concurrerend kunnen worden.
Na de IRA zullen de genivelleerde energiekosten (LCOE) voor zowel wind als zonne-energie – de gemiddelde levenscycluskosten van elektriciteitsproductie voor een bepaald elektriciteitssysteem – naar verwachting tegen 2030 dalen tot 30 dollar/MWh of minder, wat beter is dan voor kernenergie en kolen.6
De LCOE van waterstof voor elektriciteitsproductie wordt geschat op meer dan de helft tot 60-120 dollar/megawattuur, waardoor het bijna concurrerend wordt met gas.
Groene waterstof, geproduceerd uit hernieuwbare energiebronnen en dus zonder uitstoot, zal het meest profiteren. Volgens sommige ramingen zouden de kosten voor groene waterstof tegen het einde van dit decennium negatief kunnen worden per kilogram, omdat producenten verschillende subsidies kunnen stapelen om grotere kostenbesparingen te realiseren.7
De groei van hernieuwbare energiebronnen gaat waarschijnlijk gepaard met een uitbreiding van de infrastructuur voor elektriciteitstransmissie.
Dat is ook een gebied dat de komende jaren waarschijnlijk meer investeringen zal aantrekken. Naarmate landen over de hele wereld de strijd tegen klimaatverandering opvoeren, zal de wereldwijde strijd om schone technologie zeker versnellen.
"Dat kan een opwaartse spiraal creëren waarbij nieuwe investeringen de kosten van innovatieve hernieuwbare technologieën helpen drukken, de vraag doen toenemen en de groei van koolstofarme industrieën stimuleren", zegt Gerrard.
[1] Allied Market Research [2] Het REPEAT-project aan de Princeton University [3] Goldman Sachs Global Investment Research [4] REPEAT en https://yaleclimateconnections.org/2022/08/experts-senate-passed-bill-will-yield-myriad-climate-benefits/ [5] Goldman Sachs [6] ICF [7] 1 kg waterstof heeft een energiewaarde van ongeveer 33,3 kWh. https://www.spglobal.com/commodityinsights/en/market-insights/latest-news/energy-transition/092922-us-green-hydrogen-costs-to-reach-sub-zero-under-ira-longer-term-price-impacts-remain-uncertain
