De toenemende geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten beginnen de wereldwijde toeleveringsketens te verstoren. Na aanvallen van Houthi-rebellen op schepen die door de Rode Zee varen op weg naar het Suezkanaal, hebben grote rederijen gewaarschuwd voor aanzienlijke vertragingen bij leveringen. Satellietbeelden laten zien dat schepen met als bestemming Europa of de VS momenteel niet door de Rode Zee varen, maar in plaats daarvan de route langs Kaap de Goede Hoop nemen.
Afbeelding: Schepen met bestemming grote wereldeconomieën mijden de Rode Zee
Het mijden van de doorgang door het Suezkanaal volgt op problemen bij het Panamakanaal, waar een combinatie van droogte in verband met klimaatverandering en verschuivingen in de regenval als gevolg van El Niño, het waterpeil hebben doen dalen. Ondertussen staat in Europa door het natte weer het waterpeil van de Rijn, een belangrijke scheepvaartroute voor Duitse fabrikanten, te hoog. En met de aankomende verkiezingen in Taiwan die het risico inhouden van een herhaling van de Chinese militaire oefeningen die de Aziatische scheepvaartroutes in 2022 verstoorden, lijkt het erop dat de wereldwijde toeleveringsketens te maken hebben met een perfect storm van risico’s.
Dit alles roept pijnlijke herinneringen op aan de problemen met de toeleveringsketen die uitbraken tijdens de Covid-19 pandemie. Deze droegen bij aan de recente stijging van de inflatie die de wereldwijde centrale banken uiteindelijk dwong om de rente agressief te verhogen. De markten houden nu rekening met agressieve renteverlagingen in Europa, het VK en de VS, waarbij sommige verlagingen al in de eerste helft van 2024 worden verwacht.
Dit roept de vraag op of hernieuwde problemen in de toeleveringsketen op het punt staan om de inflatie op te drijven, wat centrale banken dwingt om hun vooruitzichten te heroverwegen. Veel zal afhangen van hoe lang de huidige verstoringen aanhouden, maar ten minste drie belangrijke verschillen in de wereldeconomie suggereren dat de problemen in de Rode Zee waarschijnlijk niet zullen leiden tot een grote stijging van de inflatie.
Ten eerste is de vraag nu veel zwakker. Terwijl grote monetaire en budgettaire stimuleringsmaatregelen de wereldeconomie hebben aangewakkerd na de initiële verstoring door de wereldwijde pandemie, vertraagt de groei nu. Schroders voorspelt een wereldwijde BBP-groei van slechts 2,5%, zowel dit jaar als volgend jaar. De eurozone zit waarschijnlijk al in een recessie, het Verenigd Koninkrijk is zwak en de activiteit in de VS koelt af.
Ten tweede hadden de ingestelde lockdowns die de verspreiding van het coronavirus tegengingen tot gevolg dat de vraag zich tijdens de pandemie concentreerde op de goederensector. Nu zijn de consumptiepatronen veel evenwichtiger. Door de heropening van de economieën is de vraag de afgelopen paar jaar weer verschoven naar de dienstensector, waardoor de wereldwijde productiesector in een recessie is beland.
Ten derde is de aanbodzijde van de wereldeconomie momenteel veel beter in vorm. Tijdens de pandemie werd de productie volledig stilgelegd, dergelijke onderbrekingen zijn er nu niet. Omwegen langs Kaap de Goede Hoop zullen de levertijden verlengen, maar goederen zullen nog steeds aankomen op hun bestemming - wat suggereert dat echte tekorten onwaarschijnlijk zijn. Recente handelsgegevens uit China, waaruit blijkt dat de export veel sneller groeit in volume dan in waarde, suggereren dat bedrijven in ten minste sommige sectoren hun prijzen moeten verlagen om overcapaciteit weg te werken.
Afbeelding: De vraag naar goederen is zwak, terwijl er genoeg aanbod is.
Risico's voor de grondstoffenvoorziening
Een directer risico voor de wereldwijde inflatie vormen de spanningen in het Midden-Oosten die het aanbod van grondstoffen kunnen beïnvloeden, waardoor met name de energieprijzen stijgen. In een van Schroders’ scenario’s kunnen spanningen in de regio, naast handelswrijvingen, ervoor zorgen dat de olieprijzen stijgen richting $120 per vat. In dat geval beweegt de wereldeconomie in een stagflatoire richting omdat hogere energiekosten de inflatie opdrijven, met het risico van secundaire effecten (gezien de krappe arbeidsmarkt) die de groei drukken en centrale banken dwingen om af te zien van renteverlagingen en misschien zelfs verder te verhogen. Tot nu toe zijn de olieprijzen stabiel gebleven, met Brent crude grotendeels onveranderd op net onder $80 per vat.
Afbeelding: Een piek in de olieprijzen kan de wereldeconomie in een stagflatoire richting duwen.
Op zijn minst vormt de laatste verstoring in de scheepvaartroutes een herinnering aan de risico's die voortvloeien uit het vertrouwen op lange leveringsketens in een meer breukgevoelige wereld. Als gevolg daarvan lijkt het erop dat het herstel van wereldwijde toeleveringsketens, die een belangrijke pijler vormt van de 3D-reset, zal doorgaan.
Lees meer in het artikel Will Suez shipping disruption derail hopes for rate cuts? van David Rees, Senior Emerging Markets Economist bij Schroders.
