Centrale banken spenderen biljoenen aan de redding van een economisch systeem dat achterhaald is.
Meer nog, de ongeremde focus op groei en winst in dit systeem leidt tot ongelijkheid, enorme schulden en immense ecologische schade, zo stelt Hans Stegeman, Chief Investment Strategist en econoom bij Triodos Investment Management. “Gebruik dit geld voor de transitie naar een echt duurzame economie.”
Stegeman stelt dat er veel tijd is verloren. In de financiële crisis van 2007 zagen veel mensen de noodzaak om het economische model gebaseerd op winstmaximalisatie te veranderen, maar sindsdien is er volgens de econoom te weinig gebeurd. “Nu, tijdens de coronacrisis zie je hetzelfde besef. Maar weer wordt er juist vooral alles aan gedaan om het economische model, dat deze crises veroorzaakt, overeind te houden”, aldus Stegeman.
“We kunnen echter niet doormodderen op het huidige pad waar alles moet wijken voor economische groei. Onze relatie met de natuur is uit balans, we zijn verslaafd aan groei, groei die uiteindelijk ook niet meer oplevert wat het belooft, namelijk meer welvaart voor iedereen. Ondertussen loopt wel de ecologische schade steeds verder op”, aldus Stegeman. Dat de technologie uiteindelijk de groeiende ecologische problemen gaat oplossen, gelooft hij niet. “Daarvoor is geen enkel bewijs.”
Financiële sector moet verantwoordelijkheid nemen
Triodos ziet voor zichtzelf twee rollen, stelt Stegeman. ‘’Allereerst om verandering te financieren, door kapitaal te verstrekken aan die projecten of bedrijven die bijdragen aan de nieuwe, duurzame economie. We hebben echter ook een missie om de financiële sector zelf te veranderen, zodat meer bedrijven kapitaal duurzaam gaan investeren.”
Er is namelijk veel geld nodig om de duurzame transitie tot stand te brengen. “Dat zal voor een belangrijk deel van de private sector moeten komen. Zeker nu overheden veel geld hebben gestoken in de aanpak van covid-19 – uit gezondheidsoverwegingen natuurlijk ook broodnodig – is dat een uitdaging.” Stegeman schat dat er voor die wereldwijde transitie per jaar zo’n 2 tot 4 biljoen dollar nodig is. Centrale banken hebben in het eerste halfjaar van 2020 al 20 biljoen in de markten gepompt om groei aan te wakkeren, genoeg voor vijf jaar verduurzaming’, aldus de econoom. “Helaas heeft men daarvoor niet gekozen, en ondertussen raken we steeds verder weg van het behalen van belangrijke duurzaamheidsdoelen zoals het verminderen van armoede en honger en het tegengaan van klimaatverandering.”
De financiële sector is volgens Stegeman inmiddels losgezongen van de reële economie. “We zijn alles aan het overeind houden door steeds meer met schuld te financieren. Die bubbels in het systeem gaan eens barsten. Ondertussen botsen we ook steeds vaker tegen de ecologische grenzen aan waarbinnen een economie kan overleven. We hebben geen keuze meer, we moeten onze economie drastisch veranderen, naar een waarin niet enkel meer financiële uitgangspunten van belang zijn.’’
Download onze vision paper ‘Turning the page – A radical agenda for economic transformation’ en ontdek hoe we dit kunnen doen.
Voortschrijdend inzicht
Verandering is lastig, erkent Stegeman. De verslaving naar groei en naar van alles steeds meer houdt de economie en mensen in de greep. “Mensen gaan hun gedrag pas aanpassen als ze daar de voordelen van zien, of daartoe worden gedwongen door regelgeving. We staan nu echter wel op een punt dat we niet anders kunnen, we moeten wel veranderen.”
Wat daarvoor nodig is? Stegeman: “We moeten allereerst af van de mindset dat altijd maar groei nodig is. Ook kunnen we veel meer kapitaalstromen richting verduurzaming sturen. Veel grote beleggers vinden dat eng omdat de financiële rendementen wellicht onzekerder worden. Kijk naar Shell, dat was voor veel beleggers aantrekkelijk vanwege het hoge stabiele dividend. Zou Shell kiezen voor duurzame innovatie dan wordt dat dividend minder zeker.” Er is echter geen keuze, meent Stegeman, omdat doormodderen op de oude weg die rendementen op den duur ook niet zal opleveren. Ook oliebedrijven hebben dat door en zijn onlangs begonnen om op hun assets af te schrijven.
Stegeman breekt ten slotte een lans voor biodiversiteit. De verduurzaming is volgens hem nu erg gericht op klimaatbeleid, maar er speelt veel meer. “Bij steeds meer partijen begint het besef te dagen dat de snelle afname van biodiversiteit een groot probleem is, een waarvan we de gevolgen niet overzien. Doe onderzoek, start nu met herbebossing, biologische landbouw en de herintroductie van dieren. Als we niets doen worden de risico’s steeds groter, voor onze economie en voor onze welvaart.’’
- Download onze vision paper ‘Turning the page – A radical agenda for economic transformation’
